मधु

bahasa Sanskerta

Etimologi

Dari bahasa Proto-Indo-Arya *mádʰu, dari bahasa Proto-Indo-Iran *mádʰu, dari bahasa Proto-Indo-Eropa *médʰu (“madu, anggur (minuman)”). Berkerabat dengan bahasa Yunani Kuno μέθυ (méthu), bahasa Lithuania medùs, bahasa Gereja Slavonia Lama медъ (medŭ, “madu”), bahasa Inggris Lama medu.

Pelafalan

• (Weda) IPA: /mɐ́.d̪ʱu/
• (Klasik) IPA: /ˈmɐ.d̪ʱu/

Nomina ^[sa]

मधु

मधु (mádhu) n

1. sesuatu yang manis (terutama cairan)
2. madu
   • RV 2.39.6a

     ओष्ठाविव मध्वास्ने वदन्ता सतनाविव पिप्यतं जीवसेनः |

     नासेव नस्तन्वो रक्षितारा कर्णाविव सुश्रुता भूतमस्मे ||

     oṣṭhāviva madhvāsne vadantā stanāviva pipyataṃ jīvasenaḥ |

     nāseva nastanvo rakṣitārā karṇāviva suśrutā bhūtamasme ||

3. susu atau produk susu (misalnya mentega, ghee, dll.)
4. sari atau nektar dari bunga, minuman manis yang memabukkan, anggur atau arak
5. gula
6. air
7. pirit

Deklensi

Deklensi stem (u) netral untuk मधु (mádhu)
	Tunggal	Ganda	Jamak
Nominatif	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधू / मधु / मधूनि¹ mádhū / mádhu / mádhūni¹
Vokatif	मधु / मधो mádhu / mádho	मधुनी mádhunī	मधू / मधु / मधूनि¹ mádhū / mádhu / mádhūni¹
Akusatif	मधु mádhu	मधुनी mádhunī	मधू / मधु / मधूनि¹ mádhū / mádhu / mádhūni¹
Instrumental	मधुना / मध्वा² mádhunā / mádhvā²	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभिः mádhubhiḥ
Datif	मधवे / मध्वे³ mádhave / mádhve³	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Ablatif	मधोः / मधुनः¹ / मध्वः³ mádhoḥ / mádhunaḥ¹ / mádhvaḥ³	मधुभ्याम् mádhubhyām	मधुभ्यः mádhubhyaḥ
Genitif	मधोः / मधुनः¹ / मध्वः³ mádhoḥ / mádhunaḥ¹ / mádhvaḥ³	मधुनोः mádhunoḥ	मधूनाम् mádhūnām
Lokatif	मधुनि¹ mádhuni¹	मधुनोः mádhunoḥ	मधुषु mádhuṣu
Keterangan	¹Sanskerta Akhir ²Weda ³Tidak lazim

Turunan

• → bahasa Assam: মধু (modhu)
• → bahasa Benggala: মধু (môdhu)
• → bahasa Kannada: ಮಧು (madhu)
• → bahasa Marathi Lama: 𑘦𑘟𑘳 (madu)
  • → bahasa Marathi: मध (madh)
• → bahasa Melayu: madu
  • → bahasa Indonesia: madu
• bahasa Pali: madhu
• bahasa Prakerta Ardhamagadhi:
  • bahasa Assam: মৌ (mou)
  • bahasa Benggala: মউ (mu)
• bahasa Prakerta Maharastri: 𑀫𑀳𑀼 (mahu)
  • bahasa Konkani: म्होव (mhov), म्होवु (mhovu)
• bahasa Prakerta Sauraseni: 𑀫𑀥𑀼 (madhu)
  • bahasa Gujarat: મધ (madh)
  • bahasa Hindustan:

    bahasa Hindi: मधु (madhu)

    bahasa Urdu: مدھو‎ (madhu)

  • bahasa Romani: mol, mod, mou
• → bahasa Tamil: மது (matu)
• ⇒ bahasa Telugu: మధువు (madhuvu)

Nomina ^[sa]

मधु

मधु (mádhu) m

1. nama bulan pertama dalam kalender - Chaitra, Maret-April
2. salah satu nama Siwa
3. nama seorang iblis yang dibunuh oleh Wisnu